هدایت به بالا

امیری یا تبری مهم ترین آواز مازندرانی - مازرونی 
در سرتاسر خطه مازندران خوانده می شود .اشعار این آواز به امیر پازواری شاعر نیمه افسانه ای نسبت داده می شود که بنا به اعتقاد خبرگان ادبیات مازندران در عهد صفویه می زیسته است.

این سبک چون همه آوازهای روایتی مازندران مرجعی داستانی دارد و بدون آنکه واقعاً آن را روایت کند ؛ به نظر می رسد که خواننده شنونده را در این زمینه آگاه فرض می کند. امیری یکی از اصلی ترین شاخص های موسیقی مازندران به شمارمی آید، که موضوعهای گوناگون فلسفی، مذهبی، اجتماعی، سیاسی، عاشقانه را دربر می گیرد.

یک نوع امیری می تواند به سبک های متنوعی اجرا شود ولی یک سبک ویژه نوع خاصی به شمار نمی آید.

موسیقی امیری به لحاظ ساختاری دارای متر آزاد می باشد و معمولاً محتوای اصوات آن از سه دانگ تجاوز نمی کند و ملودی یا ملودی های عشاق، قرچه، شاه ختایی وآغاز شور همخوانی دارد. 

ساختار آن به موسیقی کمر سری یا تک سری جنوبی ( مجموعه موسیقی چوپانی ) نزدیک و با حقانی فقط در وزن هم خوانی داشته و با بقیه آواها و نواهای مازندرانی متفاوت می باشد نام قبلی آن تبری  یا  توِری میباشد.

امیری مبنا ومنشاء پبدایش نمونه های ملودیک است. اشعار امیری بیشتر چهار مصراعی است و " گاهی سه یا پنج یا شش" مصراعی است که به شکل رایج آن چهار مصراعی است که سینه به سینه نقل می گردد و در بخش دیگر آن در حوزه ی شعر نوشتاری جای می گیرد.
معمولاً وزن امیری دوازده هجایی است اما دردرون این وزن هجاها به دسته های مختلفی تقسیم می شوند نا گفته نماند سَروَنگ .sar -vang    یکی ازحالتهای موسیقی است که قبل از کلام امیری  یا دربین آن به او از صورت (( آ ، ها ، وا، آی ، های )) و صورت آواز با هجاهای نا مضموم تلفیق می شود. همچنین سرونگ در کلام امیری نقشی ندارد.
اما در این کلام مواردی به چشم می خورد که نظم این قاعده را در هم میریزد. 

ممکن است یک خواننده دارای توانایی صوتی وصدای خوش باشد اما به دلیل عدم شناخت ازفنون امیری خوانی با افزودن و کم کردن هجاها و کم کردن هجا ها نظم آن را در ترانه از بین ببرد .

ترانه های امیر:

ترانه های امیر پازواری به تقرب چهارصد الی پانصد سال سینه به سینه نقل شده هنوز بر زبان روستاییان وچوپانان ییلاقات مازندران جاری است و با همراهی نوای سوزناک نی ،دل کوهستان ها و دره ها را می شکافد یا در دشت ها به هنگام نشا و درو خوانده می شود وبیشتر پیرامون موضوعات فرح بخشی مانند:بن مایه ی طبیعت، عشق،
شوریدگی، توصیف دلدار ودلداده، سوز وگداز، جدایی، شادی، مویه و زاری وغیره است.

بررسی تطبیقی ترانه های امیر پازواری و اشعار هجایی پهلوی اشکانی وساسانی:

زبان مازندرانی یا تبری بازمانده ی زبان ایرانی میانه، یعنی پارتی ((پهلوانی ، اشکانی)) و پارتی میانه ((پهلوی ساسانی )) است.و از نظر گاه ریشه شناسی صرف و نحو و کاربرد واژگانی ، گویش های شرق مازندران بیشتر خصوصیات پهلوانی اشکانی و گویش های غرب مازندران  بیشتر ویژگیهای پهلوی ساسانی را نشان می دهد هر چند با گذشت زمان ، خصوصیات  هر دو زبان با هم آمیخته شده است.از این رو ترانه های امیر پازواری گونه ی تحول یافته ی .  ترانه های پهلوی اشکانی وساسانی واز نمونه های متأخر فهلویات قدیم به شمار می رود یکی از ویژگی های مشترک ترانه های امیر پازواری واشعار هجایی پهلوی اشکانی وساسانی این است که این ترانه جنبه های شفاهی داشتند و با موسیقی خوانده شده است. کاربرد کمانچه ، تار ،دف، لله وا (نی) با ترانه های امیر  نشان می دهد که اشعار هجایی مازندرانی با موسیقی عجین بوده است .

 می توان نوع سومی از آهنگ مازندران قایل شد وآن را آهنگ امیری یا امیری خوانی خواند. در یک بررسی کلی ترانه های امیر پازواری که زیباترین و رایج ترین  اشعار او را تشکیل می دهد گاه چهار پاره و گاهی شش یا هشت پاره وعمدتاً  دوازده است.
هرهجایی چند غزل و چامه هم در میان اشعار او می توان یافت.

دو ترانۀ زیبا ی امیر پازواری 
:

اولین ترانه :

دِ چش نرگس مست و دِ لوشه عناب      ته دیم خورِ دیم دهان ته حقه ی ناب

ندومه تنه فضل  وندومه ته باب          انه دومه که ته رو همسّه بی تاب

دومین ترانه :

ته چهره بی خوبی گل آتشـینـــه           من شومه به آش اگر آتش اینه

دهن حلقۀ میم ولب انگبینه        چرخ وفلک ته خرمن خوشه چین

محتوای امیری خوانی :

اینم یه سری آدرس از اشعار مازنی:

http://www.harikandeh.blogsky.com/